KMT 2016 nr 1 Pobierz PDF

Dominika Żukowska-Gardzińska,

Teologiczne i aksjologiczne aspekty idei słowiańskiej w myśli Jana Pawła II

Źródło: Dominika Żukowska-Gardzińska, Teologiczne i aksjologiczne aspekty idei słowiańskiej w myśli Jana Pawła II, "Kultura - Media - Teologia", 2016( 24) nr 1, s. 89-99.

DOI: 10.21697/kmt.24.6

Definiowana przez Jana Pawła II idea słowiańska ukształtowała się poprzez odpowiedź na trzy pytania. Po pierwsze czy pomimo różnorodności narodów słowiańskich można mówić o ich wspólnocie? Po drugie czy słowiańskość jako zbiór różnych geograficznie miejsc może urzeczywistniać jakąś wartość wspólną? Po trzecie, które może powinno pojawić się jako pierwsze, czy istnieje jakiś ponad przyrodzony sens i misja narodów słowiańskich? Odpowiedź jest pozytywna dla wszystkich trzech pytań. Tak dla wartości, tak dla wspólnoty i tak dla transcendencji, ale pod warunkiem, że słowiańskość rozumiemy jako pewien etos. Jako pewne idealne założenie, że tę różnorodność państw łączy zbiór norm i wartości, dzięki którym mogą one przekształcać kulturę. W warstwie zewnętrznej tzw. społecznej sens idei słowiańskiej jest podwójny. Jest nim determinacja w kierunku budowania jedności mieszkańców Europy oraz poważne traktowanie wartości słowiańskich języków i kultury jako nośników prawdy o człowieku i świecie. W warstwie wewnętrznej, teologicznej idea ta ma swoje źródło w biblijnym obrazie starotestamentowej Wieży Babel i nowotestamentalnym Zesłaniu Ducha Świętego. Wieża Babel jest symbolem samodzielności człowieka, który uznał, że w swoim życiu nie potrzebuje Boga. Jej budowę zatrzymało pomieszanie języków jej budowniczych, przez co nie można było dalej tworzyć społeczeństwa w jedności i zgodzie. Zdaniem Jana Pawła II dramat współczesnego człowieka jest podobny do dramatu człowieka wszystkich czasów i przypomina sytuację z czasów Wieży Babel. Biblijną odpowiedzią na tę sytuację jest wydarzenie Zesłania Ducha Świętego, mocą którego ludzie zaczynają mówić językami świata, a więc mogą powrócić do jedności i budowy wspólnego społeczeństwa. Idea słowiańska Jana Pawła II zasada się więc na etosie jedności i braterstwa. Idea ta to także wezwanie by przeżywać braterstwo nie jako utopię, ale jako realną rzeczywistość. Wartość powszechnego braterstwa jest tym co na poziomie etosu scala słowiański świat w jego własnym duchowym bycie i co łączy go z całą chrześcijańską Europą. Wartości te są ważniejsze od tego, co dzieli wewnętrznie Słowian jak i co odróżnia ich od innych kultur Europy.

O autorach

dr Dominika Żukowska-Gardzińska

ORCID: (nieznany)